ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ (+ 1950)

Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου

Ἡ τοπική προφορική παράδοσις τῶν Ὀρθοδόξων τοῦ χωριοῦ Λαζαράτα τῆς Λευκάδος, διασώζει ἕνα «ἐν πολλοῖς» ἄγνωστο περιστατικό τοῦ διωγμοῦ τοῦ 1950. Τόν διωγμό αὐτό διεξήγαγε ὁ καινοτόμος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Σπυρίδων Βλάχος, συνεπικουρούμενος ἀπό τούς κατά τόπους νεοημ. Μητροπολίτες, ὄχι ἁπλᾶ μέ τήν ἀνοχή τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας, ἀλλά μέ τήν ἐνεργό συμμετοχή της, ἀφοῦ εἶχε θέσει στή διάθεση τόσο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ὅσο καί τῶν Μητροπολιτῶν, τήν Χωροφυλακή! Κατά τόν διωγμό αὐτό σέ κάποιες περιοχές συνέβησαν πολύ σοβαρά γεγονότα, ὅπως στή Φθιώτιδα (μέ διώκτη τόν Μητροπ. Ἀμβρόσιο καί θύματα μεταξύ ἄλλων τούς πατέρες τῆς Ἱ. Μ. ἁγ. Ἄννης Λυγαριᾶς Λαμίας, τῶν ὁποίων ὁ Γέροντας ἀρχιμ. Μηνᾶς Βρεττός δικάστηκε 33 φορές «ἐπί ἀντιποιήσῃ ἀρχῆς» καί καταδικάστηκε τίς 29 !), στή Μεσσηνία (μέ διώκτη τόν Μητροπ. Χρυσόστομο Δασκαλάκη καί θύματα κυρίως τούς πατέρες τῆς Ἱ. Μ. Εὐαγγελιστρίας – Σκήτης Παναγουλάκη) καί στήν Χίο (μέ διώκτη τόν Μητροπ. Παντελεήμονα Φωστίνη)
Κατά τό περιστατικό αὐτό τραυματίσθηκε σοβαρά μία πιστή, ἡ ὁποία καί ἀπεβίωσε λίγο ἀργότερα, συνεπείᾳ τοῦ ταυματισμοῦ της. Πρόκειται γιά τήν Βασιλική, σύζυγο Ἀποστόλου Λάζαρη, κάτοικο Λαζαράτων. Ὁ νῦν Μητροπ. Μεσογαίας κ. Κήρυκος, καταγόμενος ἀπό τά Λαζαράτα, πρόλαβε στή ζωή τόν Ἀπόστολο Λάζαρη καί πληροφορήθηκε ἀπό τόν ἴδιο τά ἀφορῶντα στό περιστατικό, ἀλλά καί τίς συνθῆκες τῆς ἐπιστροφῆς τους στή Γνησία Ὀρθοδοξία. Καί οἱ δύο ἦσαν πολύ πιστοί, ἀλλά μή γνωρίζοντας ἀκολουθοῦσαν τό Νέο Ἡμερολόγιο, «ὅταν ὅμως τό 1935 διάβασαν στίς ἐφημερίδες, ὅτι τρεῖς Ἀρχιερεῖς ἐπέστρεψαν στό παλαιό, τότε ἀποφάσισαν κι αὐτοί νά ἐπιστρέψουν».
Ὁ τόπος καί οἱ συνθῆκες τοῦ θανατηφόρου τραυματισμοῦ τῆς Βασιλικῆς Λάζαρη εἶναι οἱ ἀκόλουθες:
Τό 1949 ἐστάλη στή Λευκάδα ἀπό τόν τότε Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν (τῆς Γνησίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος), Ἅγιο Πατέρα Ματθαῖο Α’, ὁ Ἱερομόναχος Πολύκαρπος Ματθιούλης, ἀδελφός τῆς Ἱ. Μ. Μεταμ. Σωτῆρος Κουβαρᾶ.
Ὁ Ἱερομόναχος Πολύκαρπος κατέλειπε στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας μνήμη ἁγαθοῦ, ἀκάκου καί ἐναρέτου κληρικοῦ. Κατά κόσμον Κωνσταντῖνος Ματθιούλης, γεννήθηκε στόν Παλαμᾶ Καρδίτσας τό 1913. Μετά τά ἐγκύκλια γράμματα ἀσχολήθηκε μέ τό ἐπάγγελμα τοῦ ὑποδηματοποιοῦ. Φύσει ταπεινός καί φιλάγαθος, ἁπλός καί ἄκακος, καλλιεργήθηκε στίς χριστιανικές ἀρετές ἀπό τό οἰκογενειακό του περιβάλλον καί τό 1944 ἀσπάστηκε τόν μοναχικό βίο. Κοινοβίασε στήν Ἱ. Μ. Μεταμ. Σωτῆρος Κουβαρᾶ, ὑπό τόν Ἐπίσκοπο Βρεσθένης Ματθαῖο Α’ τόν Ὁμολογητή. Τήν Ἱερωσύνη δέχθηκε τό 1948, ἀπό τόν Γέροντά του ἐπ. Ματθαῖο. Ἡ ἱερατική του διακονία ὑπῆρξε ἀθόρυβη καί ταπεινή. Ὑπηρέτησε σέ πολλές ἐνορίες (Θεσσαλονίκη, Λευκάδα, Καπαρέλλι Θηβῶν, Λιβαδειά, κ.ἀ.) καί ἐπί πολλά χρόνια ἐφημέριος τῆς Ἱ. Μ. Παναγίας Κερατέας.Τό 1952, κατά τόν διωγμό τοῦ καινοτόμου Ἀρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος Βλάχου, συνελήφθη, ἀποσχηματίστηκε καί ἐξορίστηκε, ὅλα ὅμως τά ἀντιμετώπισε μέ τήν ἁπλότητα καί τήν ὑπομονή του. Κοιμήθηκε εἰρηνικά τήν 17η Μαΐου 1981 νοσηλευόμενος στό Νοσοκομεῖο τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ. Ἐνταφιάστηκε στήν Ἱ. Μ. Μεταμ. Σωτῆρος Κουβαρᾶ. Στήν κηδεία του προέστη ὁ Μακ. Ἀρχιεπίσκοπος Ἀνδρέας στήν Ἱ. Μ. Παναγίας, ὅπου ἐπί σειρά ἐτῶν ὑπηρέτησε.
Ὁ μακαριστός π. Πολύκαρπος ἔμεινε στή Λευκάδα μέχρι καί τόν Μάϊο τοῦ 1950. Ὁ Σεβ. Μητροπ. Μεσογαίας κ. Κήρυκος, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε στά Λαζαράτα τήν 1η/14η Φεβρουαρίου 1950, βαπτίσθηκε ἀπό τόν π. Πολύκαρπο τόν Μάϊο τοῦ 1950. Στή συνέχεια ὁ π. Πολύκαρπος ἐκδιώχθηκε ἀπό τό νησί.
Μοναδικός ναός τῶν Ὀρθοδόξων στή Λευκάδα ἦταν ὁ Ἱ. Ν. Ἁγίων Ἀποστόλων Λαζαράτων. Πρόκειται γιά ναό μέ παλαιά ἱστορία, μεγαλύτερη τῶν 200 ἐτῶν. Σέ ἕναν κατάλογο τῶν ναῶν τῆς Μητροπόλεως Λευκάδος τοῦ ἔτους 1850, ἀναφέρεται σάν δεύτερος ἐνοριακός ναός τῶν Λαζαράτων. Ὁ ναός καταστράφηκε τό 1948 ἀπό σεισμό καί ἀνακαινίσθηκε «ἐκ βάθρων» ἀπό τούς Ὀρθοδόξους τοῦ χωριοῦ. Κατά τήν ἀνακαίνιση διατηρήθηκαν κάποια παλαιά ἀρχιτεκτονικά μέλη, ὅπως ὑπέρθυρα κ.λ.π. Σήμερα ὑπάγεται στή δικαιοδοσία τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου κ. Κηρύκου.
Ὅταν ὁ νεοημ. Μητροπ. Λευκάδος Δωρόθεος πληροφορήθηκε γιά τήν δράση τοῦ π. Πολυκάρπου, διέταξε τήν Χωροφυλακή νά τόν συλλάβει καί νά διαλύσει τούς Ὀρθοδόξους. Σύμφωνα μέ τίς μαρτυρίες τῶν αὐτοπτῶν μαρτύρων, ὁ π. Πολύκαρπος γιά νά μήν συλληφθεῖ, ἔμεινε μέσα στό Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων γιά 6 μῆνες! σέ ἕνα κελλί στό νάρθηκα. Ἔτσι ἡ Χωροφυλακή συνελάμβανε μόνο τούς πιστούς πού πήγαιναν νά ἐξυπηρετηθοῦν.
Τά θλιβερά γεγονότα κατά τά ὁποῖα τραυματίσθηκε θανάσιμα ἡ Βασιλική Λάζαρη συνέβησαν ὅταν οἱ Χωροφύλακες παραβίασαν τήν πόρτα τοῦ Ναοῦ καί μπῆκαν γιά νά συλλάβουν τόν Ἱερέα. Τότε ἡ Βασιλική Λάζαρη, στήν προσπάθειά της νά προστατεύσει τόν Ἱερέα, δέχθηκε θανατηφόρο κτύπημα ἀπό ἕναν ἤ περισσότερους Χωροφύλακες, μέ ἀποτέλεσμα νά τραυματιστεῖ σοβαρά καί νά ἀποβιώσει λίγο ἀργότερα.
Ἡ περίπτωσή της εἶναι ὅμοια μέ ἐκείνη τῆς Νεομάρτυρος Αἰκατερίνης Ρούτη, ἡ ὁποία τραυματίσθηκε σοβαρά στόν Ἱ. Ν. ἁγ. Ταξιαρχῶν Μάνδρας, κατά τήν ἱστορική ἀγρυπνία τῆς 7ης πρός 8η Νοεμβρίου 1927.
Ἡ Αἰκατερίνη, στήν προσπάθειά της νά ὑπερασπίσει μέ τό σῶμα της τόν Λειτουργό Ἱερέα (τόν Ἅγιο Πατέρα Ματθαῖο, τότε Ἱερομόναχο), δέχθηκε θανατηφόρο κτύπημα ἀπό χωροφύλακα (μέ τόν ὑποκόπανο τοῦ ὅπλο του) καί ἀπεβίωσε λίγο ἀργότερα (τήν 15. 11. 1927), στό Νοσοκομεῖο «Εὐαγγελισμός» τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου νοσηλεύονταν.
Καί στίς δύο περιπτώσεις οἱ ἁπλές γυναίκες τοῦ λαοῦ Αἰκατερίνη καί Βασιλική, προστάτευσαν μέ τήν ἴδια τους τήν ζωή ὄχι μόνον τήν γνησιότητα τῆς Πίστεως, ἀλλά καί τήν Ἱερωσύνη - Ἀποστολική Διαδοχή, μή ἐπιτρέποντες τήν σύλληψη – κακοποίηση τῶν κατά τά πάντα ἀξίων Ὀρθοδόξων Λειτουργῶν τοῦ Ὑψίστου, ἀπό τά ὄργανα τῶν κακοδόξων, καινοτόμων καί ἀναξίων τῆς ἀποστολῆς τους «Μητροπολιτῶν».
Παρόμοιες περιπτώσεις μαρτυρίου Ὀρθοδόξων ἀπό αἱρετικούς «Χριστιανούς» ἀναφέρονται πολλές στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας (λ.χ. οἱ Μάρτυρες ὑπό Εἰκονομάχων στήν Χαλκή Πύλη τῆς ΚΠόλεως, οἱ Ἁγιορείτες Ὁσιομάρτυρες ὑπό Λατινοφρόνων, οἱ Μάρτυρες τοῦ Γιούριεφ Ἐσθονίας ὑπό Λουθηρανῶν, κ.ἄ.).
Στή συνείδηση τοῦ πληρώματος τῆς Γνησίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῶν ποιμένων καί τῶν ποιμενομένων, τοῦ Κλήρου καί τοῦ λαοῦ, ἡ Αἰκατερίνη Ρούτη, ἡ Βασιλική Λάζαρη καί οἱ λοιποί Ὁμολογητές τοῦ 20ου αἰ. κατέχουν θέση Νεομαρτύρων τῆς Πίστεως. Ἡ τιμία Κάρα τῆς Νεομ. Αἰκατερίνης, φυλασσομένη στήν Ἱ. Μ. Παναγίας Κερατέας, τιμᾶται ὡς Λείψανο Μαρτυρικό. Γιά τά Λείψανα τῆς Νεομ. Βασιλικῆς δέν ὑπάρχουν ἐπί τοῦ παρόντος πληροφορίες.

Ἁγία Νεομάρτυς ΒΑΣΙΛΙΚΗ πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν